شرکت هلدینگ شرکتی است که از طریق مالکیت سهام فعالیتهای شرکتهای تابعه خود را کنترل میکند ولی خود فعالیت تجاری انجام نمیدهد. شرکت هلدینگ وظیفه خرید سهام بیشتر از ۵۰% را بر عهده دارد. اگر به فعالیتهای دیگر غیر از کنترل بپردازد شرکت هلدینگ محسوب نمیشود و یک شرکت سرمایهگذاری محسوب میشود. شرکت هلدینگ دارای اسامی متفاوتی است مانند شرکت مادر، شرکت دارنده، شرکت کنترلکننده، شرکت مالک، شرکت صاحب سهام و شرکت اصلی است. گاهی اوقات، یک شرکت در صورتی میتواند بهعنوان یک شرکت هلدینگ اصیل شناخته شود که در کنار نام خود هلدینگ یا (هلدینگ) را اضافه کند.
شرکتهای تابعه، تمام یا بیش از نیمی از سهام آنها بر عهده شرکت مادر است و با شرکتهای وابسته متفاوت است برای مثال شرکتهای وابسته بر اساس قرارداد همکاری میکنند و سرمایهگذاری شرکت مادر بر روی آن کمتر از ۵۰% است.
شرکت مادر به دودسته کلی تقسیم میشود :
بهرهمندی از معافیتهای مالیاتی، سهولت انحلال اجباری شرکتهای تابعه، رعایت اصل مهم تنوع در سرمایهگذاری، تضمین بازپرداخت وامها با شرکتهای تابعه، یکپارچگی سیاستها، شرکت هلدینگ تولیدکننده یا خدمات رسان نیستند، ریسک کمتر شرکتهای هلدینگ نسبت به سایر شرکتها، شریک شدن در شهرت و خوشنامی شرکتهای تابعه
شرکتهای هلدینگ علاوه بر مزایایی که دارند بدیهایی هم دارند که موردتوجه است. اگرچه تأسیس یک شرکت هلدینگ هزینه کمتری نسبت به ثبت شرکت سرمایهگذاری دارد. برای تأسیس این نوع شرکت نیاز به قوانین پیچیده نیست. به نظر راهاندازی این شرکت راحت است اما این راحتی باعث میشود رسمیت از بین برود و دولت بهراحتی بدون دلیل قانونی اقدام به بستن آن کند. البته اگر این اطمینان برای دولت ایجاد شود که قصد انحصار سازی در صنعتی خاص را ندارند و بهدرستی میتوانند آنچه را که دارند کنترل کنند مشکلی برایشان پیش نمیآید.
به دليل آنکه ثبت اين شرکت تخصصي و نيازمند اطلاعات بسيار دقيق هست، به متقاضيان توصيه میشود براي ثبت هلدينگ با دادآفرینان تماس بگیرند تا در تمام مراحل کار با خیال اسودِ شرکت خود را ثبت کنند و از خدمات مشاورین ما بهرهمند شوند.
کنترل از طریق مالکیت محدود، از طریق تعیین هیئتمدیره برای شرکت تابعه، تعیین بودجه برای شرکتهای تابعه، بهصورت مالی تلفیقی
شركت مادر يا هلدينگ میتواند بهصورت سهامي عام، سهامي خاص حتي با مسئوليت محدود تنظيم شود. ولی برعکس آن ممکن نیست، در تنظيم پیشنویس اساسنامه شركت مادر يا هلدينگ باید به اين موارد توجه شود:
در نام شركت باید واژه شركت مادر تخصصي يا شركت هلدينگ باشد.
در اساسنامه باید ذکر شود: شركت داراي شخصيت حقوقي و مستقل بوده و بهصورت شركت سهامي (خاص) يا (عام)، اداره میشود. اين شركت و كليه شرکتهای تابعه از هر لحاظ استقلال مالي داشته و تابع مقررات اساسنامه خود میباشند. موضوع فعاليت شركت شامل: مديريت سهام و سرمایههای شرکتهای تابعه، مديريت و نظارت بر فعالیتها و انجام كليه معاملاتي كه براي تحقق اهداف شركت لازم است از طريق شرکتهای زیرمجموعه و يا در صورت لزوم با تصويب مجمع عمومي توسط خود شركت است. اعضاي هیئتمدیره شركت مادر و شرکتهای تابعه حق پذيرش هيچ سمتي را بهصورت موظف يا غيرموظف، در شرکتهای مادر و شرکتهای زيرمجموعه آنها ندارند.
در بخش وظايف هیئتمدیره شركت مادر باید اين موارد رعایت شود:
تصويب آییننامههای مالي، معاملاتي و استخدامي شرکتهای تابعه، رسيدگي و اتخاذ تصميم نسبت به گزارش سالانه صورتهای مالي و بودجه شرکتهای تابعه، تعيين نمايندگان تامالاختیار براي شركت در مجمع عمومي شرکتهای تابعه، تعيين اعضاي هیئتمدیره شرکتهای تابعه، مدیرعامل شرکتهای تابعه از بين اعضاي هیئتمدیره يا خارج از آن توسط هیئتمدیره شرکتهای تابعه انتخاب شود. اعضاي هیئتمدیره و مديرعامل شرکتهای تابعه با حكم رئيس هیئتمدیره شركت منصوب میشوند. تعيين بازرس شرکتهای تابعه، انجام حسابرسي داخلي نسبت به عمليات و معاملات و مخارج شركت و بازرسي در كليه امور شركت و شرکتهای تابعه اين وظيفه نبايد در امور اجرايي جاري شركت مادر و شرکتهای تابعه خللي ايجاد نمايد. بررسي و اتخاذ تصميم نسبت به هر نوع مشاركت و سرمایهگذاری توسط شرکتهای تابعه، تدوين و پيشنهاد ضوابط سرمایهگذاری براي شرکتهای تابعه، طراحي و ارائه برنامه آموزشي در جهت تربيت و ارتقاي كادر مديريت در شرکتهای تابعه، تصويب سیاستها و خطمشیهای شرکتهای تابعه در چارچوب مصوبات مجمع عمومي، بررسي و پيشنهاد اصلاح يا تغيير مواد اساسنامه يا انحلال شرکتهای تابعه، بررسي و تصويب ساختار كلان شرکتهای تابعه و برنامههای جذب نيروهاي انساني شرکتهای تابعه، هیئتمدیره موظف است يك نسخه از صورتهای مالي شركت و صورتهای مالي تلفيقي شركت و شرکتهای تابعه و گزارش هیئتمدیره را در مهلت مقرر بهمنظور رسيدگي و اظهارنظر براي بازرس (حسابرس) شركت ارسال نمايد.
اعطاي وکالتنامه براي واگذاري شرکتهای زيرمجموعه شامل واگذاري به سازمان خصوصیسازی طبق مصوب مجمع عمومي است.
سایر مقررات شامل:
اين شركت و شرکتهای زيرمجموعه ازنظر سیاستها، برنامهها و فعالیتهای توسعه و بهرهبرداری تابع ضوابط و مقررات وزارت نيرو خواهند بود.
در اساسنامه تعريف شركت تابعه باید لحاظ گردد:
منظور از شركت زیرمجموعه، شركتي است كه سهام آن به هر ميزان متعلق به شركت مادر باشد. شركت زیرمجموعهای كه بيش از ۵۰ درصد سهام آن متعلق به شركت مادر باشد شركت تابعه ناميده میشود.
در پایان اساسنامه پيوستي بهصورت فهرستی از تمام شرکتهای تابعه بهصورت زیر می باشد.
رديف/نام شركت/مركز شركت/سرمايه شركت/حوزه فعاليت شركت
واحد حساب آن بهصورت متمرکز است كه تمام شرکتهای تابعه را ازنظر بودجه و ميزان نقدينگي كنترل میکند و حسابهای اصلي هميشه نزد شرکتهای تابعه است و ابتدا ورودیها بهحساب اصلي وارد میشود و بر اساس برنامهوبودجه بین دو طرف تقسیم میگردد.
حداقل سرمايه لازم براي تشكيل شركت مادر از نوع سهامي خاص پنجاه ميليارد ريال و از نوع سهامي عام یکصد ميليارد ريال است. تقاضاي مجوز تأسیس شركت مادر به معاونت نظارت برنهادهای مالي سازمان بهابازار ارسال میشود. سازمان در مرحله بعد نامهای مبني بر اجازه تأسیس شركت مادر و ثبت نزد مرجع ثبت شرکتها صادر میکند. پس از ثبت نهاد مالي در ثبت شرکتها، شركت ثبتشده مدارك لازم را جهت ثبت نزد سازمان بهابازار ارسال میکند و در صورت احراز شرايط مجوز فعاليت، مجوز فعاليت براي شركت صادر میشود.
نکات سودآور برای شرکتهای تابعه:
كاهش اعضاي هیئتمدیره از پنج نفر به سه نفر، كاهش تعداد اعضاي هیئتمدیره موظف به يك نفر، انتخاب اعضاي هیئتمدیره غیرموظف با تخصص مرتبط، تركيب مناسب در انتخاب اعضاي هیئتمدیره، تأکید بر استقرار سيستم مديريت كيفيت تعالي سازماني